Cümle türleri ders notları, PDF formatında cümle türleri ders notları için aşağıdaki linki tıklayınız.

Cümle türleri isim fiil cümlesi olumlu olumsuz soru kurallı devrik basit birleşik girişik şart iç içe ilgi sıralı bağlı cümle 8.sınıf PDF ders notu konu anlatımı çalışma kağıdı test indir örnek çıkmış sorulara ulaşabilirsiniz.

Cümle türleriyle ilgili olarak hazırlanan ders notunu aşağıdaki (mavi) linkten indirebilirsiniz.

Cümle Türleri Ders Notu

Cümle türleriyle ilgili diğer dokümanlara aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.

Cümle Türleri Ders Notu Linki:

Cümle Türleri Çalışma Kağıtları:

Cümle Türleri Testleri:

Cümle Türleri

A. Yüklemin Türüne Göre Cümleler

1. Fiil Cümlesi
2. İsim Cümlesi

B. Anlamlarına Göre Cümleler

1. Olumlu Cümle
2. Olumsuz Cümle
3. Soru Cümlesi
4. Emir Cümlesi
5. Ünlem Cümlesi

C. Öge Dizilişine Göre Cümleler

1. Kurallı Cümle
2. Kuralsız (Devrik) Cümle
3. Eksiltili Cümle

D. Yapılarına Göre Cümleler

1. Basit Cümle
2. Birleşik Cümle: Girişik Birleşik Cümle, Şart Birleşik Cümle, İç İçe Birleşik Cümle, İlgi-ki’li Birleşik Cümle
3. Sıralı Cümle: Bağımlı Sıralı Cümle, Bağımsız Sıralı Cümle
4. Bağlı Cümle

Cümleler, kendini oluşturan sözcüklerin anlamlarına, cümlede bulundukları yerlere, türlerine göre değişik özellikler gösterir. İşte bu özelliklere göre cümleler değişik gruplar altında incelenir.

A-YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER:

1. Fiil(Eylem) Cümlesi: Yüklemi çekimli bir fiil olan cümlelerdir. Bu fiil şahıs ve kip eki alarak çekimlenir.
Türkçede (başka dillerde de) fiil cümlesi isim cümlesinden daha çok kullanılır.
“Soğuk günler artık geride kaldı.” “Sen çok uzaklara gittin.”
“Biz gitmeliyiz bu diyarlardan.” “Gelecek miydi bizimle?”

2. İsim Cümlesi: Yüklem çekimli bir fiil değilse, ister isimden ister edattan isterse fiilimsiden oluşsun isim cümlesi
sayılır. Yani adına aldanıp sadece ismin yüklem olduğu cümleler olarak anlamamak lazım bunu.
“Bu roman, yazarın okuduğum ilk kitabıydı.” “Sen değil miydin bu işi yapan?”
“Kardeşim çok yaramaz birisiydi.” “Bu işi çok zevkliydi.”

B- ANLAMLARINA GÖRE CÜMLELER:

Her cümlenin bir anlamı vardır. Ancak cümleler bu anlamı değişik yapılarla bildirir. Bazen bir yargıyı haber verir. Bazen anlamı, soruyla bildirir. Bazense bir duyguyu aktararak ifade eder.

1. Olumlu Cümle: Fiil cümlesinde işin, oluşun yapıldığını veya olduğunu; isim cümlesinde ise sözü edilen kavramın bulunduğunu, var olduğunu, bahsedilen şekilde olduğunu bildiren cümlelerdir.
“Bursa bu mevsimde soğuktur.” “Yarın daha erken gelmelisin.
“Bu binanın yerinde şeftali bahçesi vardı”. “Seni daha önce görmüştüm.”
“Adam kaza yaptı.” “Kazada iki kişi öldü.”

2. Olumsuz Cümle: Fiil cümlesinde işin, oluşun yapılmadığını, yapılmayacağını veya olmadığını; isim cümlesinde ise sözü edilen kavramın bulunmadığını, var olmadığını, bahsedilen şekilde olmadığını bildiren cümlelerdir.

Fiil cümleleri, olumsuzluk ekiyle ve “ne…..ne” bağlacıyla; isim cümleleri de “yok, değil” kelimeleriyle, “ne….ne” bağlacıyla ve “-siz” olumsuzluk ekiyle kurulur.

Yarın daha erken gelmemelisin. Buraları daha önce hiç görmemiştim.
Ateşle oyun olmaz. Bursa bu mevsimde soğuk değildir.
Bu binanın yerinde şeftali bahçesi yoktu. Sokakta ne araba ne de insan var.
Ankara bugün hem elektriksiz hem susuz.
Bazı cümleler yapı bakımından olumsuz olduğu hâlde anlamca olumlu olabilir.
Çocuklarının okumasını istemiyor değildi. İstiyordu.
Cezaya çarptırılanlar suçsuz değildiler. Suçluydular.
Yangından korkmayan yoktur. Vardır.
Bazı cümlelerde ise olumsuzluk, soru yoluyla sağlanır.
“Ben onu unutabilir miyim hiç?” cümlesinde yüklem olumlu olduğu halde cümlenin anlamı soru yoluyla olumsuz hale getirilmiştir.
Senin ne kadar zorluğa katlandığını bilmez miyim? Bilirim.
Anlattıklarına inanmaz olur muyum? İnanırım.
Bazı cümlelerde olumsuzluk bağlaçlarla sağlanır.
“Ne konuyu biliyor ne soruyu soruyor. (bilmiyor- sormuyor)
“Bizimle ne konuştu ne de ilgilendi.” (konuşmadı- ilgilenmedi)

3. Soru Cümlesi: İçinde soru anlamı bulunan; bir konuda bilgi edinmek, şüpheleri gidermek ve düşünceleri onaylatmak için kurulan cümlelere soru cümlesi denir. -mi soru edatı veya soru kelimeleriyle soru cümleleri oluşturulabilir.
“Siz de bizimle gelir misiniz?” “Sana bu ceketi kim almıştı?”
“Ne zaman bizi ziyaret edeceksiniz?” “Nereye gidiyorsun dostum?”
“Bize gelecek misin, ders çalışacak mıyız?” “Benimle niçin konuşmuyorsun?”
Soru cümlelerinde de olumluluk-olumsuzluk olabilir. Bunu yüklemin yapıca olumlu ya da olumsuz olması belirler.

Bize hiçbir zaman gelmediler? Olumsuz-Soru
Yemekleri hiç güzel değil miydi? Olumsuz-Soru

4-Emir Cümlesi: Cümle anlamında bir işin veya durumun kesinlikle yapılması gerektiğini anlatır.
Eve gidip ders çalışsın. Odamı terk et. Git başımdan.
Oraya otur ve yerinden kalkma. Bu raporu akşama kadar yetiştir. Gürültü etme.
On dakika sonra hazır ol.

5. Ünlem Cümlesi: Sevgi, korku, şaşma, hayret, seslenme, coşkunluk, heyecan ve sitem ifade eden cümlelere ünlem cümlesi denir.
Öyle yorgunum ki!.. İşte şimdi yandık!.. Ne güzel tesadüf!
Hişt! Buraya gel! Şşt! Sus bakayım! Ee, yeter artık!
Ah, ne yaptım! Hah, şimdi oldu! Eyvah! Geç kaldım!
İmdat! Boğuluyorum! Çok ilginç! Ne olur yardım et!
Çık dışarı!
Ünlem ifade eden sözler her zaman cümle hâlinde değildir:
Ey Türk Gençliği! Hemşehrilerim! Tanrım! Mehmet!
Ay, elim! Hay Allah! Vah zavallı! Vay sersem!
Bu anlamların dışında gereklilik, istek, şart anlamları gibi anlamlı cümleler de görebilirsiniz.
Kar yağsa da kartopu oynasak. Şart Anlamı
Çıkıp biraz dolaşalım. İstek Anlamı
Düzenli kitap ders çalışmalısın. Gereklilik Anlamı

C- ÖĞE DİZİLİŞİNE GÖRE CÜMLELER:

Türkçe cümle yapısında öğe dizilişi şöyledir:
Özne + tümleçler + yüklem.
Yüklem sonda bulunur. Ama meselâ şiirde yüklem cümlenin herhangi bir yerinde olabilir.
Diğer öğelerin yeri önem sırasına göre değişebilir.

1. Kurallı Cümle : Yüklemi sonda bulunan, yani öğelerin Türkçe’nin kurallarına göre sıralandığı cümlelerdir.
“Buralarda eskiden çok güzel evler vardı.” “Uzaklara gitmek istiyorum.”
“Bizimle gelir misin?” “Hayat güzel değilmiş.”

2. Kuralsız Cümle (Devrik Cümle): Yüklemi sonda bulunmayan cümlelerdir.
“Bu kitabı iki yıl önce okumuştum ben. ” Bilmiyordum işin böyle olacağını.”
“Ekmek var mıydı markette?” “Sevmiyor değilim işimi.”

3.Eksiltili Cümle: Yüklemi bulunmayan cümlelerdir. Yargının ne olduğu okuyucunun yorumuna bırakılır.
“Karşımızda geniş ve yemyeşil bir ova… Onun tam ortasında küçük ama çok güzel bir göl…”
“Sen dünyanın en güzel…” “Seni bir yakalarsam..

D-YAPILARINA GÖRE CÜMLELER:

Cümleler, bildirdikleri yargı sayısına ve öğelerin yüklemle olan ilişkisine göre çeşitlere ayrılırlar.
Cümlede bir ya da birden fazla yargı vardır. Başka bir deyişle birden fazla cümle bir araya gelip bir cümleymiş
gibi görünebilir.
Bir ceylan gibi ürktü. Tek yargı
Sevincinden ne yapacağını şaşırmıştı. İki yargı

1-Basit Cümle: İçerisinde tek yargı, tek fiil, dolayısıyla isim veya fiil cinsinden tek yüklem bulunan cümledir.
Başka bir cümleye bağlanmaz, yani bağımsız bir cümledir. Tamamladığı ya da onu tamamlayan bir cümlecik
yoktur.
“Bu sıcakta evde oturulur mu?” “Sen çok güzeldin.”
“Buralardan gitmeli miyiz?” “Okulumu hiç sevemedim.”

2. Birleşik Cümle: Tek bir yüklemi olan ve içinde yan cümlecik bulunan cümlelerdir. Yan cümlenin özelliğine ve
yükleme bağlanışına göre değişik gruplara ayrılır.

a. Girişik Cümle: Diğer adıyla içinde fiilimsi olan cümle de denir. Yan cümleciğin fiilimsi olduğu cümlelerdir.
Fiilimsiye kadar olan bölüm yan cümledir. Eğer fiilimsi bir tamlama oluşturma tamlamanın sonuna kadar olan
bölüm yan cümledir. Kalan bölüm temel cümledir.
Yarın gelince / beni ara. Sözlerimi dinlemek / zorundasın.
Yan Cümle / Temel cümle Yan Cümle / Temel cümle
Tanıdığımız adamlar / bizi dolandırdı. Kazanmanın kıymetini/ anladım
Yan Cümle / Temel cümle Yan Cümle / Temel cümle
*Bazen cümlenin öğeleri sorularında yan cümleyle ilgili sorular da sorulur. Yan cümle cümdele farklı öğe görevlerinde
de kullanılabilir.
Havaların ısınması / tatil düşkünlerini sevindirdi. Evlerin ne zaman biteceğini / bilmiyoruz
Özne Nesne
Yarın / bir tanıdığa / gideceğiz. Babasını karşısında görünce / çok sevindi
Dolaylı tüml. Zarf tüml.

b. Şartlı Birleşik Cümle: Bir temel cümle ve onun şartı olan bir cümleden oluşan birleşik cümlelerdir.
Şart cümlesi tek başına yargı bildirmez; ana cümleyi zaman, şart, sebep ve benzetme yönlerinden tamamlar.
Onun zarfı olarak kullanılır.
Hava güzel olursa / yarın pikniğe gideriz. Çanakkale’yi de gezerdik, / vaktimiz olsaydı.
Cihanın yurdu hep çiğnense, çiğnenmez senin yurdun. “Havaya bakarsam hava alırım

c. İç İçe Birleşik Cümle: Bir temel cümleyle, herhangi bir sebeple onun içinde kullanılan bir yardımcı cümleden
oluşan cümlelerdir. Yardımcı cümle de temel cümle gibi bağımsız bir cümle yapısındadır.
Asıl yargı sonda bulunur. Yardımcı cümle nesne olarak kullanılabilir. Alıntı hâlindedir.
Adam, / “Kartınız geçerli değil.” / demez mi? Şark için “Ölümün sırrına sahiptir.” derler.
Atalarımız “Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur.” derdi. Çabuk eve gel, dedi.

d. İlgi Cümlesi (-ki’li Birleşik Cümle): Çekimlenmiş bir fiilden oluşan yan cümleciğin, temel cümleye “ki” bağlacıyla
bağlandığı cümlelerdir. Temel cümle çoğu zaman “ki” den önceki öğedir.
Ben ki seni çok sevmiştim. Hayat ki herkese adil davranmıyor.
Öyle güzeldi di anlatamam. Gel ki göresin.

3. Sıralı Cümle: En az iki yüklemi bulunan cümlelerdir. Virgül veya noktalı virgüllerle yapılır. İki cümle arasında ortaklık varsa bağımlı sıralı; yoksa bağımsız sıralı cümledir.

a)Bağımlı Sıralı Cümle: Sıralı cümleler arasında en az bir ortak öğe varsa bağımlı sıralı cümle olur.
İki cümleyi bağımsız düşünmemiz gerekir. Aynı sorulara aynı cevaplar alıyorsak onlar ortak öğelerdir.
İlk cümleyi ayırdıktan sonra diğer cümledeki yüklemi buluruz.
Sokaklarda satıcılar dolaşıyor, eşya satıyordu.
Yer T. Özne Yüklem B.siz Nesne Yüklem
1.Cümle: Dolaşan kim: Satıcılar/ Nerede dolaşıyor? Sokaklarda / 2.Cümle: Kim satıyor: Satıcılar / Nerede satıyor
? Sokaklarda Baktığımız zaman, özne+ yer tamlayıcısı ortak sıralı cümle.
Diğer bir yöntem ilk cümledeki öğeleri diğer cümle içinde kullanabiliyorsak o öğeler ortak öğedir.
Sokaklarda satıcılar eşya satıyordu. : Baktığınız zaman bu öğeler diğer cümleye de uygundur.
Defterimi aldım, çantama koydum. Özne + nesne ortak.
Her zaman planlı çalışır, başarılı olurdu. Özne+zarf ortak
Önce bakkala sonra işe git. Özne+Yüklem ortak

b)Bağımsız Sıralı Cümle: Sıralı cümleler arasında hiçbir öğe ortak olmaz. Her cümle kendi içinde öğelerine
ayrılır.
Biri yer, biri bakar. Horoz ölür ,gözü çöplükte kalır.
Sakla samanı gelir zamanı. Besle kargayı, oysun gözünü.
Laf çok, icraat yok. Sınıf temiz, öğrenciler temiz, gökyüzü temizdi.

4. Bağlı Cümle: Aralarındaki ilgiden dolayı birbirlerine bir bağlaçla bağlanan cümlelerdir. En az iki yüklem gerekir.
Sıralı cümlelerde noktalama işareti varken bağlı cümlelerde bağlaç vardır. Bağlaçlar cümle öğesi değildir.
Dün akşam geç geldi fakat kızmadık. Sen git de o gelsin.
Bugün güzeldin lakin yarın çirkin olabilirsin. Ne ders çalıştın ne kitap okudun.
Biliyordum oysa yine de güvendim ona. Hayat zormuş ancak ayrılmak daha zor.
*Bağlaçlar cümleleri bağlaması gerekir, kelimeleri bağlarsa bağlı cümle olmaz.
Sen ve kardeşin hemen ayrılın buradan. Giderken ve gelirken dikkat et.
Ali Bey de Mehmet Bey de toplantıya katıldı. Aşk ve yalan, her zaman can yakar.
*İki yüklem var, arada virgül-noktalı virgül varsa sıralı; iki yüklem var, arada bağlaç varsa bağlıdır.
Seni çok aradım, bulamadım. :Sıralı cümle
Seni çok aradım fakat bulamadım. :Bağlı cümle

Cümle türleri ile ilgili olarak;

Yüklemin türüne göre cümleler: İsim cümlesi, fiil cümlesi

Anlamına göre cümleler: Olumlu cümle, olumsuz cümle, soru cümlesi, emir cümlesi, ünlem cümlesi,

Öğelerin dizilişine göre cümleler: Kurallı cümle, kuralsız cümle (devrik cümle) eksiltili cümle,

Yapılarına göre cümleler: Basit cümle/ Birleşik cümle ( girişik birleşik cümle, içinde fiilimsi olan cümle, şart birleşik cümle, iç içe birleşik cümle, ilki –ki’li birleşik cümle, Sıralı cümle: bağımlı sıralı cümle, bağımsız sıralı cümle / bağlı cümle

Cümle türleri 8.sınıf test indir, cümle türleri 8.sınıf çalışma kağıdı indir, cümle türleri 8.sınıf konu anlatımı indir, cümle türleri çalışma kağıdı PDF indir, cümle türleri testleri PDF indir, cümle türleri notu PDF indir, cümle türleri konu özeti indir

Cümle türü nedir? Cümle türü ne demek? Cümle türü özellikleri nelerdir? Cümle türleri nelerdir? Yüklemin türüne göre cümleler nelerdir? Anlamlarına göre cümleler nelerdir? Öge dizilişine göre cümleler nelerdir? Yapılarına göre cümleler nelerdir? Basit cümle nedir? Girişik birleşik cümle nedir? Şart birleşik cümle nedir? İç içe birleşik cümle nedir? İlgi –ki’li birleşik cümle nedir? Sıralı cümle nedir? Bağımlı sıralı cümle nedir? Bağımsız sıralı cümle nedir? Bağlı cümle nedir?

8.sınıf yüklemin türüne göre örnekler, 8.sınıf anlamlarına göre cümleler, 8.sınıf öğe dizilişine göre cümleler, 8.sınıf yapılarına göre cümleler.

8.sınıf isim cümlesi, 8.sınıf fiil cümlesi, 8.sınıf olumlu cümle, 8.sınıf olumsuz cümle, 8.sınıf soru cümlesi, 8.sınıf emir cümlesi, 8.sınıf ünlem cümlesi, 8.sınıf kurallı cümle 8.sınıf kuralsız cümle, 8.sınıf devrik cümle, 8.sınıf basit cümle, 8.sınıf girişik birleşik cümle, 8.sınıf şart birleşik cümle, 8.sınıf iç içe birleşik cümle, 8.sınıf ilgi cümlesi 8.sınıf bağımlı sıralı cümle 8.sınıf bağımsız sıralı cümle, 8.sınıf bağlı cümle

8.sınıf isim cümlesi örnekler örnekleri, 8.sınıf fiil cümlesi örnekler örnekleri, 8.sınıf olumlu cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf olumsuz cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf soru cümlesi örnekler örnekleri, 8.sınıf emir cümlesi örnekler örnekleri, 8.sınıf ünlem cümlesi örnekler örnekleri, 8.sınıf kurallı cümle örnekler örnekleri 8.sınıf kuralsız cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf devrik cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf basit cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf girişik birleşik cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf şart birleşik cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf iç içe birleşik cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf ilgi cümlesi örnekler örnekleri 8.sınıf bağımlı sıralı cümle örnekler örnekleri 8.sınıf bağımsız sıralı cümle örnekler örnekleri, 8.sınıf bağlı cümle örnekler örnekleri

Cümle türleri ve özellikleri nelerdir? Fiil cümlesi nasıl bulunur? İsim cümlesi nasıl bulunur? İsim, fiil cümlesi ayırt etme, olumlu cümle nasıl bulunur, biçimce olumlu anlamca olumsuz cümleler, biçimce olumlu anlamca olumsuz cümleler, soru cümleleri nasıl bulunur? Emir cümlesi nasıl bulunur? Ünlem cümlesi nasıl bulunur? Kurallı cümle nasıldır? Kuralsız cümle ne demek? Devrik cümle kurallı cümle farkı ne? Eksiltili cümle nasıl olur? Basit cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur? Birleşik cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur? Girişik birleşik cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur? Şart birleşik cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur? İç içe birleşik cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur? İlgi cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur?  Sıralı cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur? Bağımlı sıralı cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur? Bağımsız sıralı cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur? Bağlı cümle özellikleri nelerdir, nasıl bulunur?

Fiil cümlesi nedir örnek, isim cümlesi nedir örnek, olumlu cümlesi nedir örnek, olumsuz cümlesi nedir örnek, soru cümlesi nedir örnek, emir cümlesi nedir örnek, ünlem cümlesi nedir örnek, kurallı cümle cümlesi nedir örnek, kuralsız devrik cümlesi nedir örnek, eksiltili cümlesi nedir örnek, basit cümlesi nedir örnek, birleşik cümlesi nedir örnek, girişik birleşik cümlesi nedir örnek, şart birleşik cümlesi nedir örnek, iç içe birleşik cümlesi nedir örnek, ilgi cümlesi nedir örnek, sıralı cümlesi nedir örnek, bağımlı sıralı cümlesi nedir örnek, bağımsız sıralı cümlesi nedir örnek, bağlı cümlesi nedir örnek,