Yazım Kuralları Diğer Kurallar Ders Notu
Deyimlerin yazımı, düzeltme işareti, fiillerin yazımı, ikilemelerin yazımı, ile’nin yazımı, kesme işareti, ek fiillerin yazımı, mastarların yazımı, simgeler, uzun ünlüler, pekiştirme sözcüklerin yazımı, tarihlerin yazımı. Yazım kuralları ders notları için aşağıdaki linki tıklayınız.
TDK yazım kuralları, TDK eklerin yazımı, TDK sayıların yazımı, TDK ekler yazımı, TDK birleşik kelimelerin yazımı, TDK büyük harflerin kulanım yerleri, TDK kısaltmaların yazımı, TDK ayrı yazılan kelimeler, TDK deyimlerin yazımı, TDK ikilemelerin yazımı, TDK düzeltme işareti, TDK ek fiilin yazımı, TDK fiil çekimi ile ilgili yazılışlar, TDK ile’nin yazımı, TDK kesme işareti yazımı, TDK büyük ünlü uyumu, TDK küçük ünlü uyumu, TDK pekiştirmeli sözlerin yazılışı, TDK yabancı sözcüklerin kelimelerin yazımı
Deyimlerin yazımı, düzeltme işareti, fiillerin yazımı, ikilemelerin yazımı, ile’nin yazımı, kesme işareti, ek fiillerin yazımı, mastarların yazımı, simgeler, uzun ünlüler, pekiştirme sözcüklerin yazımı, tarihlerin yazımı. Yazım kuralları ders notları için aşağıdaki (mavi) linki tıklayınız.
Yazım -Diğer Kurallar Ders Notu(İndir)
YAZIM KURALLARI İLE İLGİLİ HAZIRLANAN DİĞER DOKÜMANLAR VE LİNKLERİ
Yazım Kuralları Ders Notları Linkleri:
Yazım Kuralları -de -ki -mi Ders Notu Bitişik Yazılan Kelimeler Ders Notu Büyük Harflerin Kullanımı Ders Notu Kısaltmaların Sayıların Yazımı Ders NotuYazım Kuralları Çalışma Kağıdı Linkleri:
Büyük Harflerin Kullanımı Çalışma Kağıdı Yazım Kuralları -de-ki-mi Çalışma Kağıdı Sayıların, Kısaltmaların Yazımı Çalışma KağıdıYazım Kuralları Test Linkleri:
Yazım Kuralları Karma Test-1 Yazım Kuralları Karma Test-2 Yazım Kuralları Karma Test-3 Büyük Harflerin Kullanımı Testi Yazım Yanlışları Çıkmış Sorular
DİĞER YAZIM KURALLARI
Deyimlerin Yazılışı:
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek, çanak tutmak, gönlünden geçirmek, göz atmak, kulak asmak, kulak vermek, çantada keklik, devede kulak, yağlı kuyruk, yüz görümlüğü vb.
Düzeltme İşareti
Düzeltme işaretinin kullanılacağı yerler aşağıda gösterilmiştir:
1. Yazılışları bir, anlamları ve söylenişleri ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur:
adem (yokluk), âdem (insan); adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); alem (bayrak), âlem (dünya, evren); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); hal (sebze, meyve vb. satılan yer), hâl (durum, vaziyet); hala (babanın kız
kardeşi), hâlâ (henüz); rahim (esirgeme), rahîm (koruyan, acıyan); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu) vb.
UYARI: Katil (<katl = öldürme) ve kadir (<kadr = değer) kelimeleriyle karışma olasılığı olduğu hâlde katil (ka:til = öldüren) ve kadir (ka:dir = güçlü) kelimelerinin düzeltme işareti konmadan yazılması yaygınlaşmıştır.
2. Arapça ve Farsçadan dilimize giren birtakım kelimelerle özel adlarda bulunan ince g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine konur: dergâh, gâvur, karargâh, tezgâh, yadigâr, Nigâr; dükkân, hikâye, kâfir, kâğıt, Hakkâri, Kâzım; gülgûn, merzengûş; mahkûm, mezkûr, sükûn, sükût vb. Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen
a ve u ünlüleri de düzeltme işareti ile yazılır: Halûk, Lâle, Nalân; Balâ, Elâzığ, İslâhiye, Lâdik, Lâpseki, Selânik vb.
3. Nispet ekinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için kullanılır: (Türk) askeri ve askerî (okul), (İslam) dini ve dinî (bilgiler), (fizik) ilmi ve ilmî (tartışmalar), (Atatürk’ün) resmi ve resmî (kuruluşlar) vb.
Nispet eki alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik vb.
Fiil Çekimi ile İlgili Yazılışlar
-a / -e, -acak / -ecek, -ayım / -eyim, -alım / -elim, -an / -en vb. eklerden önce gelen ünlü veya ekin geniş ünlüsü söyleyişe bakılmaksızın a / e ile yazılır: başlaya, gelmeye; başlayacağım, gelmeyeceksin; başlayayım, geleyim; başlayalım, gelmeyelim; başlayan, gelmeyen vb.
İkilemelerin Yazılışı
İkilemeler ayrı yazılır: adım adım, ağır ağır, akın akın, allak bullak, aval aval (bakmak), çeşit çeşit, derin derin, gide gide, güzel güzel, karış karış, kös kös (dinlemek), kucak kucak, şıpır şıpır, tak tak (vurmak), takım takım, tıkır tıkır, yavaş yavaş, kırk elli (yıl), üç beş (kişi), yüz yüz elli (yıllık) vb. bata çıka, çoluk çocuk, düşe kalka, eciş bücüş, eğri büğrü, enine boyuna, eski püskü, ev bark, konu komşu, pılı pırtı, salkım saçak, sere serpe, soy sop, süklüm püklüm, yana yakıla, yarım yamalak vb.
m ile yapılmış ikilemeler de ayrı yazılır: at mat, çocuk mocuk, dolap molap, kapı mapı, kitap mitap vb.
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır: baş başa, diz dize, el ele, göz göze, iç içe, omuz omuza, yan yana; baştan başa, daldan dala, elden ele, günden güne, içten içe, yıldan yıla; başa baş, bire bir (ölçü), dişe diş, göze göz, teke tek; ardı ardına, boşu boşuna, günü gününe, peşi peşine, ucu ucuna vb.
İle’nin Yazılışı
ile, ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir.
ile, ünsüzle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında i ünlüsü düşer ve büyük ünlü uyumuna uyar: bulut-la (bulut ile), çiçek-le (çiçek ile), kuş-la (kuş ile) vb.
ile, ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer: arkadaşı- y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile) vb.
Kesme İşareti ( ’ )
Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: Kurtuluş Savaşı’nı, Atatürk’üm, Türkiye’mizin,
Fatih Sultan Mehmet’e, Muhibbi’nin, Gül Baba’ya, Sultan Ana’nın, Mehmet Emin Yurdakul’dan, Kâzım Karabekir’i, Yunus Emre’yi, Ziya Gökalp’tan, Refik Halit Karay’mış, Ahmet Cevat Emre’dir, Namık Kemal’se, Şinasi’yle, Alman’sınız, Kırgız’ım, Karakeçili’nin, Osmanlı Devleti’ndeki, Cebrail’den, Çanakkale Boğazı’nın, Samanyolu’nda, Sait
Halim Paşa Yalısı’ndan, Resmî Gazete’de, Millî Eğitim Temel Kanunu’na, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’ni, Eski Çağ’ın, Yükselme Dönemi’nin, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’na vb.
“Onun için Batı’da bunlara birer fonksiyon buluyorlar.” (Burhan Felek)
1919 senesi Mayıs’ının 19’uncu günü Samsun’a çıktım. (Atatürk)
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır: Hisar’dan, Boğaz’dan vb.
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır: Bu Kanun’un 17. maddesinin c bendi… Yukarıda adı geçen Yönetmelik’in 2’nci maddesine göre… vb.
Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılır: Yunus Emre’nin (1240?-1320), Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu) vb.
Ek getirildiğinde Avrupa Birliği kesme işareti ile kullanılır: Avrupa Birliği’ne üye ülkeler…
UYARI: Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz: Boğaz Köprümüzün güzelliği, Amik Ovamızın bitki örtüsü, Kuşadamızdaki liman vb.
UYARI: Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun, Danışma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci
Birleşiminin 2’nci Oturumunda; Mavi Köşe Bakkaliyesinden vb.
UYARI: Başbakanlık, Rektörlük vb. sözler, ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçimlerde yazılır.
UYARI: Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz: Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün vb.
UYARI: Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Halit, Şahap; Bosna-Hersek; Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Halidi, Şahabı; Bosna- Herseği; Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.
UYARI: Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur: Nihat Bey’e, Ayşe Hanım’dan, Mahmut Efendi’ye, Enver Paşa’ya; Türk Dil Kurumu Başkanı’na vb.
Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur: TBMM’nin, TDK’nin, BM’de, ABD’de, TV’ye vb.
Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur: 1985’te, 8’inci madde, 2’nci kat; 7,65’lik, 9,65’lik, 657’yle vb.
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için konur: Başvurular 17 Aralık’a kadar sürecektir. Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu’nun veri tabanının genel ağda hizmete sunulduğu gün olan 12 Temmuz 2010 Pazartesi’nin TDK için önemi büyüktür.
Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır:
Bir ok attım karlı dağın ardına/Düştü m’ola sevdiğimin yurduna
İl yanmazken ben yanarım derdine/Engel aramızı açtı n’eyleyim (Karacaoğlan)
Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur: a’dan z’ye kadar, Türkçede -lık’la yapılmış sözler.
Ek Fiilin Yazılışı
Ek fiilin çekimli biçimleri (idi, imiş, ise) ayrı yazılabildiği gibi bitişik olarak da yazılabilir.
Ünsüzle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında i ünlüsü düşer, ayrıca büyük ünlü uyumuna uyar: yorgun-du (yorgun idi), güzel-miş (güzel imiş), gelir-se (gelir ise) vb.
Ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer, ayrıca büyük ünlü uyumuna uyar: sonuncu-y-du (sonuncu idi), yabancı-y-mış (yabancı imiş), ne-y-se (ne ise) vb.
Ek-fiilin zarf-fiil eki almış biçimi olan iken ayrı yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir.
Eklenerek yazıldığında baştaki i düşer. Eklendiği kelimenin ünlüleri kalın olsa da -ken zarf-fiil ekinin ünlüsü ince kalır:
başlayacak-ken (başlayacak iken), çalışıyor-ken (çalışıyor iken), durgun-ken (durgun iken), okur-ken (okur iken), olgun-ken (olgun iken), uyur-ken (uyur iken), yazar-ken (yazar iken); geliyor-ken (geliyor iken), gülmüş-ken (gülmüş iken), öğretmen-ken (öğretmen iken) vb.
iken, ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer: evde-y-ken (evde iken), okulda-y-ken (okulda iken), okumakta-y-ken (okumakta iken), yolda-y-ken (yolda iken) vb.
Hece Yapısı ve Satır Sonunda Kelimelerin Bölünmesi
Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne, insa- nın, ka-ra-ca vb.
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek vb.
Kelime içinde yan yana gelen üç ünsüz harften ilk ikisi kendinden önceki ünlüyle, üçüncüsü kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: alt-lık, Türk-çe, kork-mak vb.
Batı kökenli kelimeler, Türkçenin hece yapısına göre hecelere ayrılır: band-rol, kont-rol, port-re, prog-ram, sant-ral, sürp-riz, tund-ra, volf-ram vb.
Türkçede satır sonunda kelimeler bölünebilir fakat heceler bölünemez.
Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna kısa çizgi (-) konur.
Mastarlara Gelen Eklerin Yazılışı
-ma / -me ile biten mastarlardan sonra -a / -e, -ı / -i eklerinden biri geldiğinde araya y koruyucu ünsüzü girer: çalışma- y-a, darılma-y-ı, kalaylama-y-a, okuma-y-a; görme-y-i, gülme-y-i, sevme-y-e, silme-y-i vb.
Simgeler
1. Elementlerin simgeleri, uluslararası biçimleriyle kullanılır: C (karbon), Ca (kalsiyum), Fe (demir) vb.
2. Ekler elementlerin simgelerine değil adlarına getirilir: Au’ya değil altına, Fe’ye değil demire vb.
Uzun Ünlüler
Kökeni Türkçe olan kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir) vb. Ancak bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.
Pekiştirmeli Sözlerin Yazılışı
Sıfat veya zarf görevindeki pekiştirmeli sözler bitişik yazılır: apaçık, apak, büsbütün, çepeçevre, çırılçıplak, dümdüz, düpedüz, gömgök, güpegündüz, kapkara, kupkuru, masmavi, mosmor, paramparça, sapasağlam, sapsarı, sırılsıklam, sırsıklam, sipsivri, yemyeşil vb.
Tarihlerin Yazımı
a. Bilinen bir tarihi anlatan ay ve gün adları her yerde büyük harfle yazılır:
Örnek: 23 Nisan kutlamaları, 19 Mayıs hazırlıkları, 31 Mart ayaklanması …
b. Tarihler zaman birimi olarak en kısa olandan en uzun olana doğru -yani “gün/ay/yıl” şeklinde- sıralanır.
Örnek: 30 Haziran 1998
30.06.1998
30/06/1998
c. Ay ve gün adları yanlarında sayı olmadan kullanıldıklarında küçük harfle başlayarak yazılır.
Örnek: Bu yıl şubat ve mart ayları çok soğuk geçti.
ç. Gün, ay, yıl rakamlarının arasına nokta ya da eğik çizgi konulur:
Örnek: 11.12.2010 veya 11/12/2010 şeklinde yazmak doğrudur.
d. Gün bildiren tarihler aşağıdaki gibi yazılır:
Örnek: 19 Mayıs 1919 – 19.05.1919 – 19 /05/1919
e. Tarih bildiren sayılardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır.
Örnek: 23 Nisan 1920’de TBMM açıldı.
f. Tarihlerde aylar harfle de rakamla da yazılabilir. Ayların adı harfle yazılırsa gün, ay ve yıl arasına işaret konmaz:
Örnek: 2 Eylül 2000=02.09.2000
kaynakça: www.tdk.gov.tr
TDK yazım kuralları, TDK eklerin yazımı, TDK sayıların yazımı, TDK ekler yazımı, TDK birleşik kelimelerin yazımı, TDK büyük harflerin kulanım yerleri, TDK kısaltmaların yazımı, TDK ayrı yazılan kelimeler, TDK deyimlerin yazımı, TDK ikilemelerin yazımı, TDK düzeltme işareti, TDK ek fiilin yazımı, TDK fiil çekimi ile ilgili yazılışlar, TDK ile’nin yazımı, TDK kesme işareti yazımı, TDK büyük ünlü uyumu, TDK küçük ünlü uyumu, TDK pekiştirmeli sözlerin yazılışı, TDK yabancı sözcüklerin kelimelerin yazımı
TDK yazım kuralları, TDK eklerin yazımı, TDK sayıların yazımı, TDK ekler yazımı, TDK birleşik kelimelerin yazımı, TDK büyük harflerin kulanım yerleri, TDK kısaltmaların yazımı, TDK ayrı yazılan kelimeler, TDK deyimlerin yazımı, TDK ikilemelerin yazımı, TDK düzeltme işareti, TDK ek fiilin yazımı, TDK fiil çekimi ile ilgili yazılışlar, TDK ile’nin yazımı, TDK kesme işareti yazımı, TDK büyük ünlü uyumu, TDK küçük ünlü uyumu, TDK pekiştirmeli sözlerin yazılışı, TDK yabancı sözcüklerin kelimelerin yazımı
Deyimlerin yazımı, düzeltme işareti, fiillerin yazımı, ikilemelerin yazımı, ile’nin yazımı, kesme işareti, ek fiillerin yazımı, mastarların yazımı, simgeler, uzun ünlüler, pekiştirme sözcüklerin yazımı, tarihlerin yazımı pdf indir testleri
Deyimlerin yazımı, düzeltme işareti, fiillerin yazımı, ikilemelerin yazımı, ile’nin yazımı, kesme işareti, ek fiillerin yazımı, mastarların yazımı, simgeler, uzun ünlüler, pekiştirme sözcüklerin yazımı, tarihlerin yazımı pdf indir testleri
